%20%CE%B2-1.jpg)
Κατάλογος των εγγράφων
Αρ. 71 (Actes de Lavra II, σ. 5-11, πίν. LXXXIII-LXXXVI)
Χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγου, 1259
Επιβεβαιώνει τις κτήσεις της Λαύρας, μεταξύ αυτών τα μετόχια της στη Λήμνο και στη νήσο των Νέων (Αγίου Ευστρατίου)
Αρ. 73 (Actes de Lavra II, σ. 16-22, πίν. LXXXVIII-LXXXIX)
Ο δούκας και απογραφέας της Λήμνου, Μιχαήλ Μακρεμβολίτης, προβαίνει σε απογραφή της περιουσίας, των παροίκων και των εσόδων της μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου, γνωστής ως Γομάτου, του μετόχιου της Λαύρας στη Λήμνο.
Αρ. 74 (Actes de Lavra II, σ. 22-27)
Πρακτικό ενός απογραφέα της Λήμνου, 1284
Απογραφή των κτημάτων, των παροίκων και των εισοδημάτων της μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου, γνωστής ως του Γομάτου, μετοχίου της Λαύρας στη Λήμνου, που συντάχθηκε από τον [Μιχαήλ Μακρεμβολίτη]
Αρ. 76 (Actes de Lavraa II, σ. 33-35)
Πράξη ενός απογραφέα της Λήμνου, 1285
Ο [Μιχαήλ Μακρεμβολίτης;] θέτει στην κατοχή του Γομάτου, μετοχίου της Λαύρας, ένα κομμάτι γης, γνωστό ως του Παπία, και ένα άλλο ανώνυμο κομμάτι γης, το οποίο είχε παραλείψει από το προηγούμενο πρακτικό του.
Αρ. 77 (Actes de Lavra II, σ. 35-43, πίν. XCII)
Πρακτικό ενός απογραφέα στη Λήμνο, 1284(;)
Ο [Μιχαήλ Μακρεμβολίτης;] απογράφει το μετόχι του Γομάτου της Λαύρας, στη Λήμνο.
Αρ. 89 (Actes de Lavra II, σ. 69-76, πίν. XCIX-CIII)
Χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β´, 1298
Ο Ανδρόνικος Β´ Παλαιολόγος επιβεβαιώνει την κατοχή από τη Λαύρα όλων των περιουσιών της στη Λήμνο, τη Σκύρο, τον Άθω, τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη, καθώς και τις απαλλαγές και τα προνόμια που απολάμβανε, σύμφωνα με τον ονομαστικό κατάλογο που συνέταξαν οι μοναχοί.
Μεταξύ των μετοχίων αναφέρεται και αυτό στη νήσο των Νέων (δηλ. του Αγίου Ευστρατίου).
Αρ. 95 (Actes de Lavra II, σ. 124-125)
Πράξη του απογραφέα Κωνσταντίνου Τζυράπη, 1303
Ο δούκας και απογραφέας της Λήμνου, Κωνσταντίνος Τζυράπης, απογράφει τα κτήματα του μονυδρίου της Θεοτόκου της Κακαβιώτισσας.
Αρ. 96 (Actes de Lavra II, σ. 125-127)
Πράξη του απογραφέα Κωνσταντίνου Τζυράπη, 1304
Με αυτοκρατορικό διάταγμα, ο Κωνσταντίνος Τζυράπης, δούκας και κυβερνήτης της Λήμνου, παρέδωσε δύο οικόπεδα στο μετόχιο Γομάτου της Λαύρας.
Αρ. 99 (Actes de Lavra II, σ. 142-151, πίν. CXXI-CXXII)
Πρακτικό του απογραφέα Κωνσταντίνου Τζυράπη, 1304
Ο σεβαστός Κωνσταντίνος Τζυράπης, απογραφέας της Λήμνου, απογράφει το μετόχι της Λαύρας στο Γομάτι κατόπιν αιτήματος του ηγουμένου και των μοναχών της Λαύρας, ώστε να καταγραφεί σε σιγίλλιο γράμμα.
Αρ. 100 (Actes de Lavra II, σ. 151-154, πίν. CXXIII)
Εκχώρηση στη Λαύρα του μονυδρίου της Παναγίας Κακαβιώτισσας στη Λήμνο, 1305
Η αρχιεπισκοπή Λήμνου, εκπροσωπούμενη από τον διάκονο Γεώργιο Χωνιάτη, εκχωρεί το μονύδριο της Θεοτόκου Κακαβιώτισσας στη Λαύρα, με τη σύμφωνη γνώμη του Δούκα και κεφαλής του νησιού Κωνσταντίνου Τζυράπη, κατόπιν αιτήματος του ηγουμένου, ιερομονάχου Γερασίμου και των μοναχών της Λαύρας, οι οποίοι ζήτησαν από την αρχιεπισκοπή Λήμνου μια καθέδρα για να μεταφερθούν οι μοναχοί του Αγίου Ευστρατίου, θύματα της εισβολής των "άθεων λαών", και να εξασφαλίσουν έτσι τους ίδιους και τις περιουσίες τους.
Αρ. 106 (Actes de Lavra II, σ. 173-177, πίν. CXXXII)
Πρόσταγμα του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β´, 1319
Ο αυτοκράτορας προστάζει τον δούκα και κεφαλή της Λήμνου, Θεόδωρο Παδυάτα, να προβεί σε ορισμένες ρυθμίσεις που αφορούν τους παροίκους του μετοχίου της Λαύρας, γνωστού ως του Γομάτου, λόγω κακής διαχείρισης από μέρους των μοναχών και φημολογιών για παράνομη κατοχή και ιδιοποίηση δημοσίας γης.
Αρ. 113 (Actes de Lavra II, σ. 288-291, πίν. CXLV-CXLVΙ)
Πράξη του αρχιεπισκόπου Λήμνου και Ίμβρου Ιακώβου, 1321
Ο αρχιεπίσκοπος Λήμνου και Ίμβρου, ως υπεύθυνος για τα πνευματικά και υλικά συμφέροντα όλων των μονυδρίων που υπάγονται στην αρχιεπισκοπή του, κατόπιν αιτήματος των Λαυριωτών για μεγαλύτερη ασφάλεια τίτλων, επιβεβαιώνει την κυριότητα της Λαύρα στο μοναστήρι της Θεοτόκου Κακαβιώτισσας στη Λήμνο, που τους είχε παραχωρηθεί παλαιότερα, όταν έφυγαν, λόγω επιδρομών, από το νησί του Αγίου Ευστρατίου.
Αρ. 115 (Actes de Lavra II, σ. 295-297, πίν. CXLVIII)
Χρυσόβουλλο σιγίλλιο του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β´ Παλαιολόγου, 1326
Ο Ανδρόνικος Β´ παραχωρεί στον αρχιεπίσκοπο Λήμνου την ισόβια κατοχή και τη δυνατότητα κληροδότησης, σε μοναχό της επιλογής του, του μονυδρίου της Θεοτόκου Ελεούσας με τα δύο μετόχια των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και του Αγίου Γεωργίου των Νεομάτων (Νεωμάτων).
Αρ. 116 (Actes de Lavra II, σ. 297-298, πίν. CXLIX)
Πράξη του πατριάρχη Ησαΐα, 1326
Ο πατριάρχης Ησαΐας επιβεβαιώνει τις διατάξεις του χρυσόβουλλου του Ανδρόνικου Β´ που παραχωρούσε στον αρχιεπίσκοπο Λήμνου την κατοχή του μονυδρίου της Ελεούσας.
Αρ. 117 (Actes de Lavra II, σ. 299-300, πίν. CL)
Πρόσταγμα του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β´ Παλαιολόγου, 1326
Κατόπιν αιτήματος του αρχιεπισκόπου Λήμνου, ο Ανδρόνικος Β´ διατάσσει να μην επηρεαστούν ή αμφισβητηθούν με οποιονδήποτε τρόπο τα αγαθά που δώρισαν ορισμένοι άνθρωποι, για τη σωτηρία των ψυχών τους, στο μοναστήρι της Θεοτόκου Ελεούσας.
Αρ. 118 (Actes de Lavra III, σ. 1-8, πίν. CLΙΙΙ-CLVI)
Χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ´ Παλαιολόγου, 1329
Ο Ανδρόνικος Γ´ εκδίδει για τη Λαύρα "κατόπιν αιτήματός της" χρυσόβουλλο γενικής επιβεβαίωσης των περιουσιακών τίτλων και των προνομίων της.
Αρ. 125 (Actes de Lavra III, σ. 28-30)
Πράξη αξιωματούχου της Λήμνου, 1346(;)
Ο [Γεώργιος Δούκας Φιλανθρωπηνός] διοικητής της Λήμνου, επιβεβαιώνει την ιδιοκτησία της Λαύρας στο νησί, το μετόχι της Παναγίας Κακαβιώτισσας στο χωριό Ζευματά, όπως επίσης κτήμα στην Εκβάτη και στην Παρανησία, όπου υπάρχει και ναός του Αγίου Νικολάου.
Αρ. 126 (Actes de Lavra III, σ. 30-32)
Έγγραφο του Γεωργίου Δούκα Φιλανθρωπηνού, κεφαλής της Λήμνου, λίγο πριν τον Αύγ. του 1346
Ο Γεώργιος Δούκας Φιλανθρωπηνός, μέγας εταιρειάρχης, παραχωρεί στη Λαύρα το παλαιοκαστέλλιο του Κοντέα μετά της περί αυτό γης, του ζευγολατείου των Τραχυσάνων, κτήματα στην Αγία Ελένη, στο Πτέριο, γη στην Παρανησία, στον Φακό (δηλ. στον Δέλφινον) και διάφορα χερσάμπελα.
Αρ. 127 (Actes de Lavra III, σ. 33-35, πίν. CLXV)
Χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε´ Παλαιολόγου, 1346
Ο Ιωάννης Ε´ Παλαιολόγος δωρίζει στη Λαύρα το παλαιοκάστελλον, το λεγόμενο του Κοντέα, μετά της περί αυτό γης των Τραχυσάνων, το οποίο πρότερον ήταν ζευγηλατείο του αυτοκράτορα, προκειμένου να το επαναφέρουν στην πρότερη κατάστασή του και να εγκαταστήσουν εκεί ανθρώπους, ώστε να χρησιμεύσει για την άμυνα του νησιού. Το εκδίδει ως επιβεβαίωση του εγγράφου του Γεωργίου Δούκα Φιλανθρωπηνού, μεγάλου εταιρειάρχη της κεφαλής της νήσου Λήμνου.
Αρ. 136 (Actes de Lavra III, σ. 57-66, πίν. CLXXII-CLXXV)
Πρακτικόν δύο απογραφέων της Λήμνου, 1355
Απογραφή των περιουσιακών στοιχείων (κτηματολόγιο - βρέβιον) του λαυριώτικου μετοχίου της Παναγίας Κακαβιώτισσας στη Λήμνο. Συντάχθηκε από τους Ν. και [Μανουήλ] Λάσκαρη· στην οπίσθια όψη υπάρχει προσθήκη υπογεγραμμένη από τους Δημήτριο Παλαιολόγο και τον μέγα δρουγγάριο, οι οποίοι μπορεί να είναι οι ίδιοι με τους συντάκτες του κυρίως εγγράφου.
Αρ. 139 (Actes de Lavra III, σ. 74-82, πίν. CLXXVII-CLXXVIII)
Πρακτικόν του μεγάλου στρατοπεδάρχη Γεωργίου Συναδηνού Αστρά, 1361
Ο γραφέας επιβεβαιώνει την κυριότητα της Λαύρας σε όλη την περιουσία της στη Λήμνο και της δίνει είκοσι παροίκους επιπλέον των δύο που ήδη είχε.
Αρ. 141 (Actes de Lavra III, σ. 85-88, πίν. CLXXX)
Χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε´ Παλαιολόγου, 1362
Ο αυτοκράτορας εξουσιοδοτεί τον συμπέθερό του, μέγα στρατοπεδάρχη Γεώργιο [Συναδηνό] Αστρά, να οικοδομήσει και να προικοδοτήσει έναν πύργο στη Λήμνο (στη χερσόνησο του Φακού) και στη συνέχεια να τον δωρίσει σε αγιορείτικη μονή της επιλογής του.
Αρ. 152 (Actes de Lavra III, σ. 122-124, πίν. CXCVII)
Έγγραφο του πατριάρχη Αντωνίου Δ´, 1392
Ο πατριάρχης επιδικάζει υπέρ της Λαύρας την κατοχή της εικόνας της Παναγίας Σερβουνιώτισσας, την οποία διεκδικούσαν τα παιδιά του Κονδύλη.
Αρ. 157 (Actes de Lavra III, σ. 140-142, πίν. CCI)
Πρόσταγμα του αυτοκράτορα Μανουήλ Β´ Παλαιολόγου (1405)
Ο αυτοκράτορας κάνει δεκτά, με ορισμένες επιφυλάξεις, τα αιτήματα της Λαύρας προκειμένου α) να είναι απαλλαγμένοι από τα τέλη, όσοι εργάζονται στα μετόχια της στη Λήμνο, β) τα δουλικά ζευγάρια των μετοχίων της Λαύρας στη Λήμνου να είναι ελεύθερα και απαλλαγμένα από τη συνήθη παράδοση σίτου σε ποσοστό δύο μοδίων ανά ζευγάριον, γ) το μετόχιο της Λαύρας, γνωστό ως του Γομάτου, να είναι ελεύθερο και να είναι απαλλαγμένο από το καπηλιατικό.
Αρ. 164 (Actes de Lavra III, σ. 167-169, πίν. CCX)
Πρακτικόν του Παύλου Γαζή και του ιερομονάχου Ιωάσαφ, 1415
Ο δημόσιος υπάλληλος Παύλος Γαζής και ο ιερομόναχος Ιωάσαφ συντάσσουν απογραφή των περιουσιακών στοιχείων του ναού της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής, γνωστού ως του Συγγέλλου, που ιδρύθηκε από τον ιερομόναχο Αθανάσιο και τον αδελφό του μοναχό Γρηγόριο.
Αρ. 167 (Actes de Lavra III, σ. 180-183, πίν. CCXIV)
Ορισμός του δεσπότη της Λήμνου Δημητρίου Παλαιολόγου, 1429
Ο δεσπότης της Λήμνου, Δημήτριος Παλαιολόγος, επιβεβαιώνει με ορισμό την απαλλαγή από όλες τις επιβαρύνσεις, όπως ήδη απολάμβαναν τα μετόχια που κατείχε η Λαύρα στο νησί, καθώς και οι πάροικοι αυτών, κατόπιν αιτήματος του ηγουμένου της Λαύρας Μαλαχία και των εγκρίτων μοναχών Γρηγορίου και Μελετίου. Οι μοναχοί ζήτησαν να επικυρώσει τα χρυσόβουλλα που είχαν εκδώσει οι βασιλείς γονείς του.
Αρ. 169 (Actes de Lavra III, σ. 185-187, πίν. CCXVI)
Πρόσταγμα του αυτοκράτορα Ιωάννη Η´ Παλαιολόγου, 1445
Ο μοναχός Μελέτιος ενημερώνει τον αυτοκράτορα ότι έκτισε εκ βάθρων μονή στο Άγιο Όρος εις το όνομα των Αγίων Πάντων, και ζητάει δωρεά για αυτό, υποσχόμενος ότι, σε αντάλλαγμα, οι μοναχοί θα τελούσαν εβδομαδιαία λειτουργία για την ανάπαυση της ψυχής της μακαριστής Δέσποινας. Ο αυτοκράτορας χορηγεί ετήσια δωρεά σίτου και οσπρίων από τα έσοδα της Λήμνου.
Αρ. 171 (Actes de Lavra III, σ. 192-193)
Ορισμός του δεσπότη της Λήμνου Δημητρίου Παλαιολόγου (1447)
Ο δεσπότης, κατόπιν αιτήματος του προηγουμένου της Λαύρας Δανιήλ, δωρίζει στο μετόχι της Λαύρας στη Λήμνο, γνωστό ως του Κοντέως, διακόσια πρόβατα που απαλλάσσονται από το εννόμιον.
Αρ. 172 (Actes de Lavra III, σ. 194-195, πίν. CCXIX)
Ορισμός του δεσπότη της Λήμνου Δημητρίου Παλαιολόγου, 1448
Ο δεσπότης επιστρέφει τη νησίδα Σεργίτζην (η οποία βρίσκεται στα βόρεια της Λήμνου, απέναντι από το μετόχι του Γομάτου) στη μονή της Λαύρας. Η νησίδα ανήκε, βάσει χρυσοβούλλων, στη Λαύρα. Όχι προ πολλού καιρού, της είχε αποσπασθεί από τους κεφαλαττικεύοντες της Λήμνου και είχε αποδοθεί στο δημόσιο. Ο οικονόμος του μετοχίου του Γοματίου, Μάρκος μοναχός, κατά την επίσκεψη του Δημητρίου στο μετόχι, ζητά να επιστραφεί η νησίδα στη Λαύρα.
Παράρτημα
App II (Actes de Lavra I, σ. 362-364)
Υπόμνημα περί της ιεράς μονής μεγίστης Λαύρας διαλαμβάνον περί των κτημάτων της, πόθεν και παρά τίνων αφιερώθησαν (αχρονολόγητον)
Το κείμενο αυτό μας είναι γνωστό μόνο από τον φάκελο του Λαυριώτη Σπυρίδωνα Καμπανάου, όπου αντιγράφεται στις σελίδες 154-159. Προηγείται η ένδειξη: Ἐκ τῶν ἀρχείων [της μονής] ἀχρονολόγητον, ἀλλ' ἐκ τῆς ἀρχαιότητος ἔν τισι γραμμαῖς ἐφθάρη.
Στους στίχους 66-70 αναφέρει τα μετόχια της Λήμνου:
«Μετόχιον τοῦ Γομάτου μετά τοῦ Καστελίου καί τοῦ Πύργου καί τῶν ἐν αὐτῷ προσκαθημένων καί γῆς καί νησίου τοῦ οὕτω ἐπιλεγομένου Σεργίτζη, καί τῶν λοιπῶν δικαίων ὧν ἔχει μέχρι τοῦ νῦν· ἕτερον μετόχιον Καστέλιον τοῦ Κονδέα μετά τῶν ἐν αὐτῷ προσκαθημένων καί τῆς γῆς· ἕτερον μετόχιον τήν Κακαβιώτισσαν μετά τοῦ μετοχίου ὀνομαζομένου εἰς τοιαύτην τοποθεσίαν Ἅγιος Νικόλαος· ἕτερον Παναγία εἰς τό Καστρί»
App XI (Actes de Lavra III, σ. 201-206, πίν. CCXXII)
Πλαστό πρωτότυπο του εγγράφου αρ. 118
Βλ. σχετικό σχόλιο που σημειώνεται στο έγγραφο αρ. 118.
App XIV (Actes de Lavra III, σ. 212-213)
Επιστολή του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε´ Παλαιολόγου προς τους ηγουμένους του Αγίου Όρους σχετικά με οχυρωματικά έργα στη Λήμνο (23 Μαΐου 1361;)
Ο Ιωάννης Ε´ Παλαιολόγος απευθύνεται στους ηγουμένους των αυτοκρατορικών μονών Λαύρας και Βατοπεδίου και στους ηγουμένους όλων των άλλων μονών του Αγίου Όρους να συμβάλλουν στα έργα για την ανοικοδόμηση και ανακαίνιση του Παλαιοκάστρου και του Κοτζίνου, καθότι και οι ίδιες οι μονές επωφελούνται από αυτό.
App XVIII (Actes de Lavra III, σ. 217-219)
Υπόμνημα περί των ιδιοκτησιών της Λαύρας στη Λήμνο, 1415
Υπόμνημα, πιθανώς βασισμένο σε πρακτικό του Παύλου Γαζή και του ιερομονάχου Ιωάσαφ (βλ. Actes de Lavra 164, έτους 1415), το οποίο με τη σειρά του βασίζεται σε πρακτικό των Σεβαστόπουλου και Χειλά (βλ. Actes du Pantocrator 12, έτους 1388), σχετικά με τις κτήσεις της Λαύρας στη Λήμνο. Αν και κρίνεται ως πλαστό, ωστόσο περιέχει ακριβή δεδομένα.
Για εκτενή αναφορά στα μετόχια της Λαύρας στη Λήμνο, βλ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου